Döngüsel ekonomi, yeniden kullanım, üretim ve geri dönüşüm için tasarım ve üretim yaklaşımıdır. Lojistik ve taşımacılık şirketleri için yeni fırsatlar sunan döngüsel ekonomi, yenilikleri hızlandırmaya ve istikrarı ön planda tutan yeni müşteriler edinmeye yardımcı olmaktadır. Döngüsel ekonominin 2030 yılına kadar 3,66 trilyon avroya ulaşılacağı, lojistiğin ise yeni iş modellerinin gelişmesinde önemli bir başarı faktörü olacağı öngörülmektedir. Ortaya şu soru çıkmaktadır: Lojistik endüstrisi döngüsel ekonomiye başarılı bir şekilde nasıl uyum sağlayabilir?
Döngüsel ekonomideki lojistik sağlayıcılar ve onların tedarik zinciri ortakları bilgi alışverişi için fırsatlar geliştirmeli ve altyapının ekonominin ihtiyaçları ile bütünleşeceği yeni ulaştırma hizmetleri sunmalıdır. Bu tür bir ekonomide, malzemeler sürekli olarak bir dizi farklı tedarik zincirine katılır ve her zaman yeniden kullanılabilirler. Malzemelerin hareketini öngörmenin kolay olmaması, maliyetlerinin düşük olması ve geniş bir ürün kalitesi yelpazesi lojistiğin en büyük problemlerindendir.
Uluslararası lojistik ve taşımacılık şirketi olan AsstrA-Associated Traffic AG İş Geliştirme Direktörü Vyacheslav Tureiko, döngüsel ekonomilerde lojistik maliyetin rekabetçi bir ürün fiyatı oluşturulmasında en önemli faktör olduğu görüşünde. Dolayısıyla üretici firmalar ucuz malzeme kullanır, nakliye maliyetlerine dikkat eder ve genellikle kendi lojistik şemalarını geliştirir.
Vyacheslav Tureiko, şu bilgileri verdi:
«Üçüncü Parti Lojistik (3PL) hizmet tedarikçileri, geri dönüştürülmüş ucuz hammaddeler taşımakta çok da istekli değildir. Daha pahalı malların taşınması daha fazla kar getiriyor. 3PL lojistik hizmet sağlayıcıları, lojistik görevlerini halletmek için harici kaynakları kullanan imalatçıların ucuz fakat yüksek hacimli ürünlerini taşıyarak daha fazla kar elde edebilir. Belirli bir ticaret hattında verimli bir lojistik zinciri oluşturmaya ve taşımacılık hacimlerini konsolide etmeye odaklanmamız gerekiyor.»
Döngüsel ekonomi alanında lojistik için yeni fırsatlar da, şirketlerin ve tüketicilerin giderek daha fazla hizmet seçtiği gerçeğiyle bağlantılıdır. Ekonomik ve sürdürülebilir tedarik zinciri yönetimi, başarılı şirketlerin döngüsel ekonomideki başlıca potansiyeli olacaktır. Tamamen sayısallaştırılmış tedarik zincirleri, konsept ve üretimden lojistiğe kadar tüm aşamaları kapsamakta ve dolayısıyla bu alandaki sorunların çoğunun üstesinden gelmektedir. Modern lojistik çözümler ve süreçlerin dikkatli takibi de belirleyici faktörlerdendir.
Son UPS anketine göre, katılımcıların yüzde 56'sı geri ödeme şeklindeki bir indirimin tüketici ürünlerinin, bileşenlerinin ve ilgili malzemelerin birincil kullanımının sonunda geri dönüşünü ve yeniden kullanılmasını sağlamaya yardımcı olacağını düşünüyor. Katılımcıların yüzde 47'si malların iade olasılığının çok uygun bir çözüm olduğuna inanmaktadır. Katılımcıların yüzde 42'si ise peşin ödemeli gönderimi kullanarak malları iade etme olasılığına dikkat çekti.
Elektronik endüstrisindeki en parlak iş durumları
Aynı araştırmaya göre, çoğu lojistik operatörü, döngüsel ekonomide fikirlerin uygulanmasına ilişkin ikna edici örnekler görmemektedir. Bununla birlikte, dairesel ekonominin ilkeleri günlük ulaşım uygulamasına sokuluyor. “Yeşil lojistiğin” bir örneği de malların her iki yönde taşınmasıdır. AsttrA da son birkaç yıldır yeni rotalar geliştirirken ve daha da genişlemeyi planlarken buna odaklanmaktadır. AsstrA Biznes Geliştirme Yöneticisi Vitaliy Verbiloviç, 2018'de AsstrA'daki karşılıklı taşımaların daha çok Belarus-Almanya-Belarus, Fransa-Rusya-Fransa, Ukrayna-Çek Cumhuriyeti-Ukrayna, Polonya-Belarus-Polonya, Rusya-Romanya-Rusya ve Rusya-Polonya-Rusya rotalarında gerçekleştirildiğini bildirdi.
Verbiloviç, «2018'de gerçekleştirdiğimiz karşılıklı taşımaların büyük bölümünü, inşaat malzemeleri, kimyasallar, kereste ve kağıt ürünleriyle ile gıda maddeleri oluşturdu.» dedi. Verbiloviç, yüksek teknoloji ürünleri ve hızlı tüketim ürünlerinin karşılıklı taşınmalarına yönelik talebin de artacağını düşünüyor.
Geri dönüştürülmüş malzemelerin taşınmasına gelince, döngüsel ekonominin tedarik zincirindeki yükler, ham maddelerden ziyade daha önce kullanılmış ürünlerden oluşmaktadır. Yeniden kullanılabilir malzemelerin işlenmesi, bilgi teknolojisi çözümleri yelpazesiyle yönlendirilen depolama ve nakliye hizmeti sağlayıcılarının esnekliğini gerektirir. Döngüsel ekonomi lojistiği, aktarım döngüsü boyunca vericilerden bilgi toplayan ve bunları ortaklar ve tedarikçilerle gerçek zamanlı olarak paylaşan modern teknolojileri içerir.
Buna ek olarak, döngüsel ekonominin en geniş uygulamasının elektronik sektöründe gerçekleştirilmesi beklenmektedir çünkü elektronik ürünler geri dönüş modellerine kolayca entegre edilebilmektedir. Ön ödemeli kargo etiketleri, akıllı ambalaj ve iade planları gibi lojistik çözümler, pazar talebini karşılamaya yardımcı olmalıdır.
Döngüsel ekonominin en canlı örnekleri başkalarına ilham veriyor
GreenBiz Growth tarafından 2018 başlarında yapılan bir araştırmaya göre sürdürülebilir kalkınmaya öncülük eden yöneticilerden yüzde 47'si, döngüsel ekonominin kendi iş alanları için önemli olduğunu düşünüyor. Katılımcıları yüzde 50’si israfsız ekonomi için “bir şeyler” yaptıklarını belirtti. İş adamlarının yüzde 97’si ise lojistiğin, döngüsel ekonomi modeline başarılı bir geçiş için önemli olduğu görüşüne katıldı.
Döngüsel ekonominin en parlak örneklerinden biri, tüketicilerin kullandıkları kahve kapsüllerini UPS noktalarındaki ön ödemeli torbalara bırakabilecekleri bir iade programı kullanan, küresel bir şirket olan Nespresso'dur. Alüminyum kapsüller, yeni ürünlerde kullanılmak üzere eritilmeden önce kahve kalıntısından ayrıştırılır. İşlenmiş kahve kalıntısı, park ve bahçelerde kullanılmak üzere için yüksek kaliteli bir gübre olarak satılmaktadır.
Carlsberg Grubu, ahşap liflerinden hazırlanacak, biyolojik olarak tamamen parçalanabilir bir bira tenekesi geliştirmek için Danimarka şirketi ecoXpac, Danimarka İnovasyon Fonu ve Danimarka Teknik Üniversitesi ile işbirliğine başladı. Nihai amaç, çevre dostu ürünler yaratarak ve döngüsel ekonominin payını artırarak atıkları tamamen ortadan kaldırmaktır.
Danimarka patates işleme kooperatifi KMC ise kalan patates liflerini gıda endüstrisi için protein açısından zengin bir gıda katkısı haline getirmeye başladı. Patateslerden nişasta ve lif elde ederek üreticilerin ekonomik yararını maksimuma çıkarmak mümkündür. Gıda endüstrisi, lifleri etkili bir gıda takviyesi olarak kullanır.
Diğer bir örnek de Honkajoki Oy'un yan kuruluşu olan Finli gübre üreticisi Ecolan’dır. Ecolan, et ve kemik unu kullanarak organik gübre üretiyor. Ham maddeler toz haline getiriliyor ve daha sonra diğer bileşenlerle karıştırılarak gübreye dönüşüyor.
Bu tür örnekler daha yaygın hale gelecektir ve lojistik, malların taşınmasını ve ulaşım ağlarının optimize ederek, tüketici katılımını arttırmak ve maliyetleri düşürmek için geri dönüşlerin ve diğer yolların kullanılmasına olanak tanıyarak lider rol üstlenecektir.